Ryzykowny pasażer

Najczęściej opisywane w prasie wypadki drogowe z udziałem nastolatków i młodych kierowców, tj. między 18 a 24 rokiem życia, składają się na następujący dramatyczny obraz: samochód wypełniony młodzieżą – troje, pięcioro a nawet siedmioro nastolatków wraca nocą z imprezy z nadmierną, niedostosowaną do warunków drogowych, prędkością. Wszyscy giną na miejscu. Tymczasem okazuje się, że ryzyko niebezpiecznego zdarzenia drogowego, w tym wypadku śmiertelnego, rośnie średnio 1,5-krotnie już wtedy, gdy młody kierowca wiezie tylko jednego pasażera – rówieśnika.

Angielscy koronerzy, prowadzący śledztwa w sprawie okoliczności poprzedzających wypadki śmiertelne wśród najmłodszej grupy kierowców (16-24 lat), najczęściej rozpoznają sześć przyczyn wypadków: 1. jazda dla rozrywki i jazda związana z życiem towarzyskim, 2. małe doświadczenie, 3. nadmierna dbałość o wygląd i stan techniczny wozu – fascynacja samochodem, 4. niebezpieczne manewry i nadmierna prędkość, 5. przecenianie własnych możliwości a w konsekwencji nierespektowanie zasad bezpieczeństwa, 6. napięcie emocjonalne, stres.

Samochód – centrum życia społecznego

Czynnikiem rozpoznawanym w większości wypadków z udziałem młodych ludzi jest traktowanie samochodu jako centrum życia społecznego. Jazda samochodem to wydarzenie towarzyskie. Młodzi ludzie wsiadają do samochodu nie po to, aby dostać się z punktu A do punktu B, ale dlatego, że lubią jeździć bez celu. Najważniejsze jest spędzanie czasu ze znajomymi i przyjaciółmi. Życie towarzyskie na pokładzie samochodu najczęściej kwitnie w nocy, wspomagane alkoholem lub/i narkotykami. Dotyczy to głównie młodzieży zamieszkującej tereny małych miast i tereny wiejskie.

Obecność pasażera w samochodzie kierowanym przez młodego kierowcę niezależnie od innych okoliczności zdarzenia, sama w sobie jest związana z podwyższonym ryzykiem wypadków śmiertelnych. Potwierdzają to dane z 17 badań, w których na przestrzeni ponad 20 lat wzięło udział kilkaset tysięcy młodych kierowców. Wykazano w nich, że ryzyko wypadku istotnie rośnie, jeśli młody kierowca wiezie pasażera lub pasażerów w porównaniu do sytuacji kiedy jedzie sam. Jeden pasażer na pokładzie samochodu młodego kierowcy to wzrost ryzyka w przedziale 1,24 – 1,89 razy. Dwóch i więcej pasażerów wiąże się ze wzrostem ryzyka w przedziale 1,70 – 2,92 razy. Przewożenie trzech i więcej pasażerów związane jest nawet z 4-krotnym wzrostem ryzyka śmiertelnego wypadku.

Męski pasażer – większe ryzyko

Najczęściej dochodzi do wypadku w układzie: mężczyzna kierowca – mężczyzna pasażer. W takich okolicznościach jadą szybciej i zachowują mniejszą odległość od poprzedzającego samochodu. Natomiast układ: mężczyzna kierowca – kobieta pasażer działa hamująco na zachowania ryzykowne.

Pasażer – rówieśnik nastoletniego kierowcy jest dystraktorem – „elementem” odciągającym uwagę od zadania głównego, jakim jest prowadzenie samochodu. Gestykulacja, rozmowy na emocjonujące tematy, kłótnie, podwyższony nastrój i nakłanianie do brawury, zasłanianie pola widzenia, to wszystko może się wydarzyć w towarzystwie młodej osoby, która nie jest w pełni świadoma skutków dekoncentracji uwagi.


Źródło:

  • Ouimet M.C. i inn. (2015). Young Drivers and Their Passengers: A Systematic Review of Epidemiological Studies on Crash Risk. Journal of Adolescent Health, 57 S24-S35
  • Tefft, B.C; Williams, A.F. Grabowski, J.G. (2013). Teen driver risk in relation to age and number of passengers, United States, 2007–2010. Traffic Injury Prevention, 14, 283–292
  • Pilkington, P. i inn. (2014). Understanding the social context of fatal road traffic collisions among young people: a qualitative analysis of narrative text in coroners’ records BMC Public Health 14:78