Zawarcie związku małżeńskiego wywołuje skutki prawne w postaci powstania wspólnoty majątkowej. W praktyce oznacza to, wszystkie nabyte dobra majątkowe po ślubie należą zarówno do męża, jak i żony. Jednak ustawodawca przewidział pewną formę zabezpieczenia dla małżonków, które jest coraz częściej wykorzystywana przez osoby decydujące się na zawarcie związku małżeńskiego. Rozdzielność majątkowa jest niezwykle popularnym tworem prawnym. Korzystają z niej w dużej mierze osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, bądź mające udziały w spółkach osobowych czy kapitałowych. Na czym polega? Jakie niesie za sobą konsekwencje prawne? Przyjrzyjmy się zagadnieniu z bliska.
Definicja rozdzielności majątkowej
Rozdzielność majątkowa małżeńska oznacza, że każdy z małżonków ma swój własny, oddzielny majątek, którym samodzielnie dysponuje. Instytucja, jaką jest rozdzielność majątkowa, pociąga za sobą także dalej idące możliwości prawne. Każdy z małżonków samodzielnie może zaciągać zobowiązania, bez zgody drugiego współmałżonka, we własnym imieniu odpowiadającą za swoje długi. W związku z tym rozdzielność majątkowa pozwala na zachowanie oddzielnego majątku nawet po zawarciu związku małżeńskiego. Cały czas małżonkowie mają jednak możliwość nabycia wspólnych dóbr majątkowych, które zaliczane są wówczas do tzw. współwłasności ułamkowej.
Jak ustanowić rozdzielność majątkową?
Rozdzielność majątkowa małżeńska ustanawiana jest poprzez złożenie dobrowolnego postanowienia przez małżonków. Drugą możliwą sytuacją jest jej nałożenie przez przymusową decyzję sądu. Istnieje kilka różnorodnych form prawnych, przy pomocy których możemy nałożyć na małżonków rozdzielność majątkową. Pierwszym rozwiązanie jest intercyza. Jest to umowa małżeńska, zawarta w formie aktu notarialnego. Może stanowić nie tylko o rozdzielności, ale również o szczegółowym zakresie wspólności małżeńskiej, przez co jest pojęciem szerszym. Rozdzielność ustanawiania jest także poprzez obligatoryjne orzeczenie sądu. Zdarza się również tak, że rozdzielność nałożona zostaje z mocy prawa. Dzieje się tak w sytuacji, gdy jeden z małżonków zostaje ubezwłasnowolniony, bądź ogłoszona zostaje jego upadłość. Separacja małżeńska także pociąga za sobą omawianą instytucję prawną.
Podkreślić należy, że rozdzielność majątkowa nie działa wstecz. Dopiero od momentu jej zawarcia bądź terminu wskazanego w umowie, znajduję ona zastosowanie.
Prawne wymogi ustanowienia rozdzielności majątkowej
By rozdzielność majątkowa była postanowieniem ważnym w świetle polskiego prawa i obecnie obowiązujących przepisów, musi spełniać pewne wymogi formalne. Przede wszystkim powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Jej zawarcie może mieć miejsce przed zawarciem związku małżeńskiego bądź w trakcie jego trwania. Majątek, który zgromadziło małżeństwo przed zawarciem rozdzielności, zostaje przekształcony we współwłasność ułamkową. Umowa przygotowana przez notariusza wymaga dobrowolnego poświadczenia woli każdego z małżonków, który wyraża się złożeniem czytelnego podpisu.
Rozdzielność majątkowa ustępuje wraz z orzeczeniem o rozwodzie. Nie ma ona wpływu na jego uzyskanie. Zawarta intercyza może jednak wywoływać pewne skutki prawne związane z podziałem majątku po rozwodzie. Po ustaniu małżeństwa dzielone są tylko te składniki majątku, które nie zostały objęte umową rozdzielności majątkowej. Co ważne, posiadając rozdzielność majątkową małżeńską, mamy prawo do dziedziczenia po śmierci małżonka. Śmierć jednego z małżonków z mocy prawa wygasza umowę o rozdzielności majątku.
Partnerem artykułu jest Kancelaria Sprawy Rodzinne – Radca Prawny Lucyna Szabelska